GESCHIEDENIS VAN HARLINGEN
ALMENUM, AL DUIZENDEN JAREN BEWOOND

Het landschap in en om Harlingen heeft in de afgelopen tienduizenden jaar veel veranderingen
ondergaan.
Zo lag Almenum niet altijd aan zee, maar wel altijd aan water en het lag ooit onder de rook van een actieve vulkaan. Gelukkig voor ons ligt deze nu bedolven onder drie kilometer zand, slib en klei; halverwege Harlingen en Vlieland. Warm water en gas, dat zo her en der in Friesland wordt opgepompt, wijst op een vulkanisch verleden.
Maar dit ligt ver achter ons. Miljoenen jaren geleden is de Waddenvulkaan geimplodeerd en onder de zeespiegel verdwenen. Vlieland en Terschelling zijn er de restanten van.
Maar is ook een tijd geweest (7 – 10000) jaar geleden, dat de Waddenzee en een groot gedeelte van de Noordzee land waren; toendra waar mammoeten en edelherten rondzwierven.
Almenum was een logische plek om als uitkijkpost te dienen voor de jagersgroepen en later, toen het klimaat verbeterde, als permanente woonplaats. Almenum bezat bronnen en lag, in vergelijking tot de omgeving, hoog en droog. Verhogingen in het landschap waren gemakkelijker te beschermen en waren natuurlijke knooppunten van (water)wegen.
In voor-christelijke tijden was Almenum werd Almenum een belangrijk heiligdom en werd waarschijnlijk massaal door pelgrims bezocht. Deze zochten hun heil bij sjamanen, genezers en toekomstvoorspellers. Op de berg hebben waarschijnlijk heilige bomen gestaan, gewijde runderen gegraasd tussen de houten afgodsbeelden en de simpele verblijven van priesters, monniken en dienaren.
Er moet een haven zijn geweest en overslag en opslag van goederen hebben plaatsgevonden. Vissers en handelaren zouden Almenum aan doen, zeker voor de festivals rond de Zonnewende. Voor de festivalseizoenen waren er logementen en herbergen. Ambachtslieden zullen hun diensten aangeboden hebben.
Almenum, van voor de kerstening in 777, was een spirituele micro-kosmos; een weerspiegeling van het latere Harlingen, dat Almenum annexeerde en overheerste, maar er wel ter kerke ging.